Tiểu đêm: Giấc ngủ ngon – nền tảng cho sức khỏe và hạnh phúc trọn vẹn

Tác giả: Dược Bình Đông

Tư vấn chuyên môn: Ông Nguyễn Thành Sử, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y về Gan và Thận - Tiết niệu tại Dược Bình Đông

Mệt mỏi vì liên tục bị đánh thức bởi cơn buồn tiểu giữa đêm? Giấc ngủ không sâu giấc khiến bạn uể oải, khó tập trung cả ngày? Đừng xem nhẹ tình trạng tiểu đêm! Nó không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bài viết này của Dược Bình Đông, được chuyên gia đầu ngành tư vấn, sẽ cung cấp cho bạn kiến thức toàn diện về tiểu đêm, từ nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị đến các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp bạn lấy lại giấc ngủ ngon và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.

1. Đôi nét về tình trạng tiểu đêm

1.1. Giới thiệu về tiểu đêm

Chững tiểu đêm, hay còn gọi là chứng đa niệu về đêm, là tình trạng bạn phải thức giấc để đi tiểu hai lần hoặc nhiều hơn trong một đêm. Tình trạng này không chỉ gây ra sự bất tiện, làm gián đoạn giấc ngủ sâu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, làm giảm năng suất làm việc, khả năng tập trung và chất lượng cuộc sống. Một người khỏe mạnh thường có thể ngủ liền mạch 6-8 tiếng mà không cần đi tiểu. Nếu bạn thường xuyên bị đánh thức bởi cơn buồn tiểu, kèm theo các triệu chứng khác, thì đó là lúc bạn cần tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp khắc phục kịp thời.

1.2. Triệu chứng để nhận biết tình trạng tiểu đêm bất thường

Ngoài việc thức giấc đi tiểu nhiều lần, hãy chú ý đến các triệu chứng sau:

• Tần suất đi tiểu tăng: Bạn đi tiểu nhiều hơn 8 lần mỗi ngày, cả ban ngày và ban đêm. Điều này cho thấy sự bất thường trong khả năng điều tiết nước của thận.
• Tiểu gấp, tiểu rắt: Cơn buồn tiểu đến đột ngột, dữ dội, kèm theo cảm giác khó chịu, đau rát vùng niệu đạo. Bạn cảm thấy cần phải đi tiểu ngay lập tức, dù lượng nước tiểu không nhiều.
• Tiểu són: Rò rỉ nước tiểu ngoài ý muốn, đặc biệt khi ho, hắt hơi, hoặc vận động mạnh. Đây là dấu hiệu cho thấy sự suy yếu của cơ sàn chậu.
• Đau khi đi tiểu: Cảm giác nóng rát, khó chịu, đau buốt vùng niệu đạo. Có thể kèm theo tiểu ra máu hoặc nước tiểu đục.
• Nước tiểu bất thường: Màu sắc nước tiểu thay đổi (đỏ, nâu, vàng đậm, đục), có mùi hôi khó chịu, hoặc có bọt. Những thay đổi này cho thấy thận đang gặp vấn đề trong việc lọc máu. Nước tiểu có thể có mùi khai hoặc mùi khó chịu khác.
• Đau lưng, mỏi gối: Đau có thể âm ỉ hoặc đau nhói, đặc biệt ở vùng thắt lưng, có thể là dấu hiệu của vấn đề về thận.
• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Do mất ngủ, thiếu nghỉ ngơi. Bạn cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, khó tập trung, giảm trí nhớ, khả năng làm việc giảm sút.
• Khô miệng, khát nước: Cơ thể mất nước nhiều hơn bình thường, có thể liên quan đến rối loạn điện giải.
• Căng tức vùng bụng dưới: Cảm giác đầy tức vùng bàng quang, thậm chí lan xuống vùng xương chậu.
• Sưng phù: Phù ở mắt cá chân, bàn chân, hoặc toàn thân. Đây là dấu hiệu của sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể.
• Huyết áp cao hoặc thấp bất thường: Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa huyết áp.
• Chóng mặt, hoa mắt: Do mất nước hoặc rối loạn điện giải.
• Giảm ham muốn tình dục (ở nam giới): Thận yếu có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh lý.
• Rối loạn kinh nguyệt (ở nữ giới): Thận yếu có thể gây rối loạn nội tiết.
• Da khô, tóc khô, dễ gãy rụng: Thận liên quan đến sự phát triển của tóc và da.

1.3. Tiểu đêm nguy hiểm không? Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù không phải tất cả trường hợp tiểu đêm đều là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nó có thể là cảnh báo sớm của nhiều vấn đề sức khỏe. Chủ quan với tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng khó lường. Bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu:

• Tiểu đêm kéo dài trên 2 tuần mà không có dấu hiệu cải thiện.
• Cảm giác đau rát, khó chịu khi đi tiểu, tiểu buốt, tiểu rắt.
• Nước tiểu có máu, đục, hoặc có mùi bất thường.
• Đau lưng, mỏi gối kèm theo tiểu đêm.
• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể kéo dài.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Sốt, ớn lạnh.
• Tiểu đêm kèm theo các triệu chứng khác như khó thở, phù nề, huyết áp cao, chóng mặt, hoa mắt…

2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tiểu nhiều lần vào ban đêm

Tiểu đêm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, cần được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán chính xác:

2.1. Bệnh lý thần kinh:

• Bệnh Parkinson: Ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh vận động, làm giảm khả năng kiểm soát bàng quang. Triệu chứng thường gặp: run tay, cứng khớp, chậm chạp… Chẩn đoán bằng thăm khám lâm sàng và kiểm tra chức năng thần kinh.
• Bệnh đa xơ cứng (MS): Sự phá hủy lớp myelin bao bọc dây thần kinh gây rối loạn dẫn truyền xung thần kinh đến bàng quang. Triệu chứng thường gặp: tê bì chân tay, yếu cơ, mất thăng bằng… Chẩn đoán bằng chụp cộng hưởng từ não bộ.
• Chấn thương tủy sống: Tổn thương dây thần kinh gây mất khả năng kiểm soát bàng quang. Triệu chứng thường gặp: tê liệt, mất cảm giác… Chẩn đoán bằng chụp X-quang hoặc cộng hưởng từ cột sống.
• Đột quỵ: Ảnh hưởng đến vùng não điều khiển chức năng bài tiết. Triệu chứng thường gặp: liệt nửa người, khó nói, mất trí nhớ… Chẩn đoán bằng chụp CT hoặc MRI não.
• Rối loạn giấc ngủ (như chứng ngưng thở khi ngủ): Gián đoạn giấc ngủ sâu, gây mệt mỏi và tăng nhu cầu đi tiểu. Triệu chứng thường gặp: ngáy to, thở khò khè, ngủ không sâu giấc… Chẩn đoán bằng xét nghiệm giấc ngủ.
• Bệnh lý thần kinh ngoại biên: Ảnh hưởng đến dây thần kinh chi phối bàng quang. Triệu chứng thường gặp: tê bì, đau rát, yếu cơ ở chân tay… Chẩn đoán bằng điện cơ đồ và dẫn truyền thần kinh.

2.2. Bệnh lý đường tiết niệu:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTIs): Viêm bàng quang, viêm niệu đạo… gây kích thích bàng quang, dẫn đến tiểu nhiều, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu đêm. Thường kèm theo sốt, ớn lạnh, tiểu ra máu. Chẩn đoán bằng xét nghiệm nước tiểu để tìm vi khuẩn.
• Sỏi thận, sỏi niệu quản: Sỏi gây tắc nghẽn đường tiết niệu, gây đau dữ dội, tiểu khó, tiểu đêm. Thường kèm theo đau lưng dữ dội, có thể lan xuống bụng dưới. Chẩn đoán bằng siêu âm thận, chụp X-quang, hoặc CT scan.
• U bàng quang: Khối u trong bàng quang gây kích thích, dẫn đến tiểu nhiều, tiểu đêm, tiểu ra máu. Chẩn đoán bằng siêu âm bàng quang, nội soi bàng quang, sinh thiết.
• Phì đại tuyến tiền liệt (BPH): (Nam giới) Tuyến tiền liệt phì đại chèn ép niệu đạo, gây tiểu khó, tiểu đêm, tiểu són, tiểu yếu. Chẩn đoán bằng thăm khám trực tràng, siêu âm tuyến tiền liệt.
• Viêm bàng quang kẽ: Viêm nhiễm ở thành bàng quang, gây ra các triệu chứng tiểu nhiều, tiểu gấp, tiểu rắt, đau vùng xương chậu. Chẩn đoán bằng xét nghiệm nước tiểu, nội soi bàng quang.

2.3. Bệnh lý khác:

• Bệnh tiểu đường: Tăng đường huyết làm tăng lượng nước tiểu. Thường kèm theo khát nước, sút cân, mờ mắt… Chẩn đoán bằng đo đường huyết.
• Suy tim sung huyết: Cơ thể giữ nước nhiều hơn, dẫn đến tiểu đêm. Thường kèm theo khó thở, phù nề chân, mệt mỏi… Chẩn đoán bằng siêu âm tim, xét nghiệm máu.
• Rối loạn nội tiết: Mất cân bằng hormone ảnh hưởng đến chức năng bàng quang và thận. Chẩn đoán bằng xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone.
• Sử dụng thuốc lợi tiểu: Tác dụng phụ của thuốc điều trị tăng huyết áp, suy tim…
• Uống nhiều chất lỏng trước khi ngủ: Tăng áp lực lên bàng quang.
• Mang thai: Tăng áp lực lên bàng quang do tử cung to lên.
• Bệnh thận mạn tính: Suy giảm chức năng thận dẫn đến tích tụ chất thải trong máu và tăng bài tiết nước tiểu.

2.4. Tiểu đêm theo góc nhìn Đông y

Theo y học cổ truyền, thận là cơ quan chủ yếu điều tiết nước trong cơ thể. Sự suy yếu của thận, mất cân bằng âm dương sẽ dẫn đến tiểu đêm. Các chứng thận hư gây tiểu đêm:

• Thận dương hư: Thiếu dương khí, khả năng giữ nước kém. Triệu chứng: tiểu đêm nhiều, lưng gối mỏi, tay chân lạnh, sợ lạnh, tiểu nhiều lần, nước tiểu nhạt. Điều trị cần bổ thận dương bằng các bài thuốc có thành phần như: Phụ tử, Quế chi, Cẩu tích, Đỗ trọng… Ví dụ: Chân Vũ Thang (Phục linh, Thược dược, Sinh khương, Bạch truật, Hắc phụ tử).
• Thận âm hư: Thiếu âm dịch, gây khô ráo. Triệu chứng: tiểu đêm, miệng khô, khát nước, táo bón, hoa mắt chóng mặt, hay cáu gắt. Điều trị cần bổ thận âm bằng các bài thuốc có thành phần như: Thục địa, Thiên môn đông, Câu kỷ tử… Ví dụ: Tửu Quy Thang (Thục địa, Sơn thù du, Sơn dược, Sơn thù du, Câu kỷ tử, Phục linh, Mộc thông).
• Tỳ thận hư hàn: Tỳ vị yếu, không vận hóa được thủy dịch. Triệu chứng: tiểu đêm, bụng đầy trướng, tiêu chảy, tay chân lạnh, mệt mỏi. Điều trị cần ôn bổ tỳ thận bằng các bài thuốc có thành phần như: Hoài sơn, Phục linh, Bạch truật, Trần bì… Ví dụ: Tứ Thần Hoàn (Phá cố chỉ, Ngô thù du, Nhục đậu khấu, Ngũ vị tử).

2.5. Yếu tố nguy cơ

• Tuổi tác: Chức năng thận suy giảm theo tuổi tác.
• Thói quen sinh hoạt: Thức khuya, stress, ít vận động, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá.
• Chế độ ăn uống: Ăn mặn, uống nhiều cà phê, đồ uống có ga, thiếu chất xơ.
• Sử dụng thuốc: Thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc điều trị tiểu đường…
• Béo phì: Tăng áp lực lên bàng quang.
• Di truyền: Tiền sử gia đình có người bị tiểu đêm.
• Thiếu ngủ: Ảnh hưởng đến chức năng bài tiết.
• Căng thẳng kéo dài: Gây rối loạn thần kinh thực vật.

3. Điều trị tình trạng tiểu đêm

3.1. Điều trị theo phương pháp Tây y

Điều trị tiểu đêm bằng Tây y tập trung vào việc xác định và điều trị nguyên nhân gốc rễ gây bệnh. Bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp với từng trường hợp cụ thể, có thể bao gồm:

• Thuốc kháng sinh: Dùng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu, một trong những nguyên nhân phổ biến gây tiểu đêm.
• Thuốc kháng cholinergic: Giảm co thắt bàng quang, giúp giảm tần suất đi tiểu đêm.
• Thuốc ức chế alpha-adrenergic: Giúp thư giãn cơ trơn niệu đạo, cải thiện dòng chảy nước tiểu.
• Thuốc lợi tiểu: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc lợi tiểu để giảm lượng nước tiểu sản xuất. Tuy nhiên, cần sử dụng thuốc này một cách thận trọng vì có thể gây tác dụng phụ.
• Thuốc điều trị các bệnh lý nền: Nếu tiểu đêm do các bệnh lý khác gây ra (như tiểu đường, phì đại tuyến tiền liệt), bác sĩ sẽ chỉ định thuốc điều trị đặc hiệu cho từng bệnh.
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được chỉ định để loại bỏ sỏi thận, u bàng quang hoặc các khối u khác gây chèn ép đường tiểu.

Lưu ý:

• Việc sử dụng thuốc phải tuân theo chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý ngưng hoặc thay đổi liều dùng thuốc.
• Thông báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nào.

3.2. Điều trị theo phương pháp Đông y

Đông y xem tiểu đêm là do sự mất cân bằng âm dương, thận hư, khí huyết kém. Việc điều trị tập trung vào việc bồi bổ thận khí, cân bằng âm dương, tăng cường chức năng thận và bàng quang.

Các bài thuốc Đông y thường được sử dụng để điều trị tiểu đêm bao gồm: Thận khí hoàn, Tứ thần hoàn, Kim tiền thảo thang... Thành phần và công dụng của từng bài thuốc có thể khác nhau tùy thuộc vào thể trạng và nguyên nhân gây bệnh của từng người.

Lưu ý:

• Việc sử dụng thuốc Đông y cần có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Không tự ý mua và sử dụng thuốc Đông y.

3.3. Phương pháp hỗ trợ giảm tiểu đêm tại nhà

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, việc điều chỉnh lối sống cũng rất quan trọng trong việc giảm thiểu tình trạng tiểu đêm. Một số biện pháp hỗ trợ tại nhà bao gồm:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế uống nhiều nước trước khi ngủ, giảm muối, tăng cường rau xanh, trái cây.
• Tập luyện sàn chậu (Kegel): Tập luyện đều đặn các bài tập Kegel giúp tăng cường cơ sàn chậu, hỗ trợ kiểm soát bàng quang.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt: Tránh thức khuya, duy trì giấc ngủ sâu, giảm stress.
• Giảm cân: Nếu bị béo phì, việc giảm cân có thể giúp cải thiện tình trạng tiểu đêm.
• Kê cao chân khi ngủ: Giúp giảm phù nề chân và giảm áp lực lên bàng quang.

Lưu ý:

• Các biện pháp hỗ trợ tại nhà chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị, không thể thay thế thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác.
• Nếu tình trạng tiểu đêm không cải thiện, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

4. Phòng ngừa tình trạng tiểu đêm

Tiểu đêm là tình trạng thường gặp, đặc biệt ở người cao tuổi. Tuy nhiên, việc phòng ngừa và giảm thiểu tình trạng này là hoàn toàn có thể. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể áp dụng:

Điều chỉnh lối sống

• Chế độ ăn uống:
  • Hạn chế chất lỏng trước khi ngủ: Giảm lượng nước uống khoảng 2-3 tiếng trước khi đi ngủ.
  • Giảm muối: Muối làm tăng lượng nước tiểu sản xuất.
  • Tăng cường rau xanh, trái cây: Cung cấp chất xơ và vitamin, giúp ổn định đường huyết và giảm gánh nặng cho thận.
  • Hạn chế đồ uống kích thích: Cà phê, trà, rượu bia, nước ngọt có ga có thể kích thích bàng quang.
• Tập luyện:
  • Bài tập Kegel: Tăng cường cơ sàn chậu, giúp kiểm soát bàng quang tốt hơn.
  • Tập thể dục đều đặn: Giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm stress và cân bằng nội tiết tố.
• Giữ tinh thần thoải mái:
  • Giảm stress: Áp lực tâm lý có thể làm tăng tần suất đi tiểu.
  • Ngủ đủ giấc: Giúp cơ thể phục hồi và hoạt động tốt hơn.

Phòng ngừa bệnh lý

• Kiểm soát đường huyết: Đối với người bệnh tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết tốt giúp giảm nguy cơ tổn thương thận và các biến chứng khác.
• Điều trị các bệnh lý về đường tiết niệu: Điều trị kịp thời các bệnh như viêm đường tiết niệu, sỏi thận...
• Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Mẹo nhỏ khác

• Đi tiểu đúng lúc: Không nên nhịn tiểu quá lâu.
• Kê cao chân khi ngủ: Giúp giảm phù nề và giảm áp lực lên bàng quang.
• Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột: Có thể kích thích bàng quang.

Lưu ý

• Tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ: Nếu tình trạng tiểu đêm kéo dài và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bạn nên đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.
• Kiên trì thực hiện: Việc phòng ngừa tiểu đêm đòi hỏi sự kiên trì và thay đổi thói quen sinh hoạt lâu dài.

5. Tổng kết

Tiểu đêm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Cần xác định nguyên nhân và điều trị đúng cách, kết hợp với biện pháp phòng ngừa để cải thiện tình trạng và bảo vệ sức khỏe. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp. Dược Bình Đông luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe.

Thông tin của Dược Bình Đông (Bidophar)

• Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường 15, Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh

• Showroom: 22 Đường số 10, Phường 11, Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh

• Hotline: 028.39.808.808

• Nhà cung cấp: 028.66.800.300

• Phòng kinh doanh: 028.66.800.100 - 028.66.800.200

• Email: info@binhdong.vn

Nền tảng Social của Dược Bình Đông

• Fanpage: https://www.facebook.com/binhdong.vn/

• Instagram: https://www.instagram.com/binhdong.vn/

• Tiktok: https://www.tiktok.com/@binhdong_official

• Twitter: https://twitter.com/duocbinhdongvn

• Rakuten: https://plaza.rakuten.co.jp/duocbinhdong

• Influence: https://influence.co/duocbinhdong

• Viecoi: https://viecoi.vn/gioi-thieu-cong-ty/cong-ty-duoc-binh-dong-498440.html

Trang mua hàng chính hãng

• Tiki: https://tiki.vn/thuong-hieu/duoc-binh-dong.html

• Shopee: https://shopee.vn/bidophar1950

• Lazada: https://www.lazada.vn/shop/duoc-binh-dong-store

Đường đến Dược Bình Đông

Xem tại đây: https://maps.app.goo.gl/j2hp5TqJjJpJxFNL9